Строптивая жена советника

«Дворцовый двор зарос травой, на которой паслись козы, … фруктовые деревья одичали … пруды заросли, каналы без воды, здания переданы под фабрику. Во что же превратились эти покои, наполненные всей роскошью запада и востока?! Где то богатое собрание редких книг, великолепная оружейная? Где комнаты, в кои частенько наведывались примасы, епископы, канцлеры, гетманы, воеводы, первые магнаты в крае?»


Так с сокрушением писал в 1834 году граф Леон Тышкевич, навестив белорусское местечко Свислочь, где прошла его юность.

Среди милых теней прошлого вспоминает граф Винцента Тышкевича, владельца Свислочи и Логойска, благодаря которому появились здесь и великолепный дворец, и прекрасные дороги и улицы, и Свислочская гимназия. А в гимназии той, кстати, воспитывались Кастусь Калиновский и его брат Викентий, художник Наполеон Орда, писатель Юзеф Крашевский.

Наш сегодняшний герой Викентий Тышкевич остался в памяти современников не только щедрым меценатом, но и героем удивительной истории любви. 

Тереза Тышкевич.

Винцент Тышкевич.

 

По воле короля
Чытаць далей

Забіць нягодніка, альбо Гульня ў Альбарутэнію. Раман.

Забіць нягодніка, альбо Гульня ў Альбарутэнію
Раман-інструкцыя

Мы прыйшлі ў гэты свет не для таго, каб праклінаць цемру, а для таго, каб запаліць у ім святло.

Уводзіны
Альбарутэнія для нас пачыналася як Гульня.
Мы напачатку не ведалі, што той, хто ўвайшоў у гэтую Гульню, ніколі ад яе не адмовіцца, як не можа крыж пазбавіцца ад адной з перакладзін і застацца крыжам.
У горадзе нас пяцёра.
На два мільёны — пяцёра…
Кожны прыйшоў у Гульню сваім шляхам. Якім? А хіба вы можаце пралічыць шлях кропель дажджу, якія сцякаюць па шыбе і ўрэшце зліваюцца ў адну ручаінку?
Неяк дажджлівым травеньскім вечарам мы сядзелі ў нашай улюбёнай кавярні, сцены якой завешаныя чорна-белымі сямейнымі фотаздымкамі і калекцыямі манетаў і савецкіх марак у зялёных драўляных рамачках, і спрабавалі паводле дзядулі Фрэйда згадаць свае першыя дзіцячыя ўспаміны… Таму я, карыстаючыся пачутым тады, проста абмалюю для вас нашыя партрэты — так бы мовіць, у сямейных інтэр’ерах…
Гэта гульня…
Усяго толькі — наша гульня.
Што нам да тых,
Хто спрабуе зямлю перайначыць?
Альбарутэніі позірк, як рана, гарачы.
Сонца маё… Ты забіла мяне, як ягня
На ахвярніку белым…
І кроў — паласою — на белым…
Ваўкалакі правылі маю пахавальную ноч.
Час, як рана, загоіцца.
Лёс разаб’юць, як акно.
Гэта толькі гульня…
І ўсяго толькі — мёртвае цела.

Чытаць далей

История красавицы в красном

Юная девушка с большими темными глазами прислушивается к шагам за дверью… Сейчас решится ее судьба. Отец, воевода брацлавский, должен уже вернуться с известием: быть свадьбе или нет? Удастся ли соединиться с любимым? Все же сам король вмешался. Конечно, жених выше по положению, сын самого великого гетмана, подкоморий литовский. Но любит ее, конечно, любит — не зря так упорно добивается руки темноглазой красавицы, несмотря на все препятствия. Милый Януш… 

Чытаць далей

Вяшчун i мастак

На могiлках вёскi Войстам Cмаргонскага раёна ёсць напаўзруйнаваны склеп, а там на надмагiллi — надпiс:

«Зямляк, ушануй гэты помнiк!

Бо пад iм спачывае Вяшчун i мастак радзiмай дабрачыннасцi i пачуццяў Лiтвы.

А калi ў тваёй душы голас iх адзавецца,

З набожнай верай продкаў узнясi за iх твае малiтвы».

Гэта фамiльная пахавальня роду Ходзькаў, а надмагiлле — вядомага пiсьменнiка Iгната Ходзькi. Вядомы ён творамi на польскай мове, але жыў i ствараў на беларускай зямлi. З нагоды 225-годдзя пiсьменнiка давайце ўспомнiм некаторыя факты ягонай бiяграфii.

Чытаць далей

Всегда с «Павлинкой»

Когда говорят о судьбе знаменитой пьесы Янки Купалы, обязательно называют имя этого человека. Благодаря ему это произведение стало точкой отсчета нескольких белорусских театральных проектов. Звали его Флориан Жданович, и родился он 135 лет назад в Минске. Давайте вспомним интересные факты о нем.

Чытаць далей

История младшего брата

https://www.sb.by/articles/istoriya-mladshego-brata.html

«И королем меня там не выберут, и ничего мне там не дадут»

И вообще, он за республику, заявил молодой княжич и не поехал на коронование нового короля.

Если учесть, что эпоха самая монархическая, а именно шестнадцатый век, то личность юноши вызывает интерес.

Что ж, наверное, он мог позволить себе некое фрондерство — быть на первых ролях ему не положено от рождения. Он был младшим, четвертым, сыном самой влиятельной семьи Великого Княжества Литовского. Звали его Станислав Радзивилл.

В тени старших

Судьба ему выпала и при жизни, и после смерти оставаться в тени брата — знаменитого Криштофа Радзивилла по прозвищу Сиротка, который был старше на десять лет и рано стал главой рода. Впрочем, отец еще более заметная фигура: Николай Радзивилл Черный. Канцлер, брат королевы Барбары, всемогущий магнат… Когда он умер, Стасю было всего шесть. Мать, Эльжбета из Шидловецких, умерла еще раньше.

Для магнатов семья — инструмент для достижения власти и богатства. Через выгодные браки и влиятельные должности. Радзивилл Сиротка в полной мере владел этим инструментом. Как пишет польский исследователь Томаш Кемпа, «з чатырох братоў найспакайнейшы характар меў малодшы Станiслаў. Ён быў, як можна меркаваць, i найменш кемлiвы. З iм у Сiроткi былi найлепшыя ўзаемаадносiны. Мiкалай Крыштаф «выбiваў» для брата дзяржаўныя пасады, хоць сам Станiслаў не надта iмкнуўся iх займаць».

Чытаць далей

Вегетарианец с мольбертом

В творчестве Льва Альперовича отразился Серебряный век

«Смерть гимназистки». Картина вековой давности. Сторожевское кладбище Минска, в сумерках змеей тянется к светлой церкви шеренга гимназисток, идущих за гробом соученицы. Белые пелеринки, темные платья, зажженные свечи в руках… Образ сильный, неожиданный, ведь по-новому предстает перед нами Минск.

Чытаць далей

Людміла Рублеўская Пад залатымі трубамі Кінааповесць-фантасмагорыя па матывах гістарычных хронік

 

Людміла Рублеўская

ПАД ЗАЛАТЫМI ТРУБАМІ 

Кінааповесць – фантасмагорыя па матывах гітарычных хронік

Імчыць вершнік. Мільгаюць магутныя дрэвы, узгоркі, палі…

Вершнік у ваўчынай скуры, накінутай на плечы, у скураным шлеме з рагамі час ад часу падносіць да вуснаў медны паляўнічы рог – на ім сляпуча ззяе адбітак сонца – закідвае галаву і трубіць. Гукі ўрачыста ўзлятаюць у неба. Над вершнікам кружляе чорны арол, які суправаджае яго.

– Так наш далёкі продак, найбліжэйшы радца вялікага князя Альгерда, за параду будаваць слаўны горад Вільню атрымаў ва ўладанні столькі зямлі, на колькі будзе чуваць гук ягонага рогу цягам дня… І герб наш адгэтуль – “Трубы”… І чорны арол – знак наш…

Вершнік працягвае свой шлях. Узнімаецца ў неба труба, на якой ззяе сонца… Кружляе ў небе чорны арол.

Чытаць далей

«Деревня просит: Дайте книгу!»

135 лет основателю библиотечного дела в Беларуси – Евгению Хлебцевичу

На пачатку ХХ стагоддзя ў вёсцы Кленiкi жыла незвычайная сям’я. Бацька, праваслаўны святар, даследваў старажытныя беларускiя кнiгi. Адзiн з сыноў стаў мастаком-партрэтыстам, другi арганiзоўваў бiблiятэкi i вывучаў масавае чытанне. 

Дысертацыя Я.Хлябцэвiча была прысвечана ўплыву творчасцi Максiма Горкага на чырвонаармейцаў.

«Усе вёскi гарэлi пры непрысутнасцi нашых людзей. Кнiгi (10 скрыняў) закапаны ў вельмi надзейным месцы. Там тваё ўсё. Закапвалi я i Малiш. Твае рукапiсы пра беларускiх пiсьменнiкаў i лiсты iх тожа былi схаваныя там, у скрынях. Я ведаю дзе…»

Чытаць далей

Замак у падарунак

Детективный роман «Черный замок Ольшанский» писался десять лет

«Мiргалi за адчыненым акном

бясконцыя агнi.

О, жыццё!»

Жонка Караткевiча не магла жыць без дэтэктываў. Самы дарагi падарунак сваёй каханай — «Чорны замак Альшанскi» — пiсьменнiк рыхтаваў дзесяць год.
 

40 гадоў таму ляглi на паперу гэтыя радкi — апошнiя словы новага рамана Уладзiмiра Караткевiча «Чорны замак Альшанскi».

Да твора ёсць прысвячэнне: «В.К., якой гэты раман абяцаў дзесяць год назад, з удзячнасцю».

Чытаць далей