“Дагератып” Людмілы Рублеўскай

…Сад камянёў і сад шыпшыны…
Далёкія, як дзьве краіны,
Бясконцыя, нібы вар’яцтва.
Што можа сэрца? Разарвацца
Між імі, прымірыць ня ў змозе
Іх моц – нібыта верш у прозе.
Дзьве ісьціны… Дзьве формы сьненьня…
Мой сад – і кветкі, і каменьне.

http://zviazda.by/be/news/20170321/1490084054-lyudmila-rubleuskaya-ya-nikoli-ne-stanu-lyotchykam

http://marketing.by/keysy/yak-movabox-ad-velcom-zdole-zmyanits-sta-lenne-da-belaruskay-litaratury-i-prytsyagnuts-tysyachy-dzel/

У артыкуле, які з’явіўся пра праект “Мовабокс”, прыводзяцца старонкі з тэсту па маёй кнізе) Успамінаем герояў! Вы такімі іх уяўлялі?)

24.06.2017 00:36Аўтар: Ніна Шчарбачэвіч Культура, Літаратура
Гэта гісторыя можа расчуліць да слёз: такое велічнае ў ёй каханне. Часам яна выклікае дрыжыкі: ну а як жа, дэкадансны твор, з уласцівымі яму ноткамі страху. А яшчэ гэта раман пра Беларусь, якую мы не… страцілі. Кожны носіць яе адлюстраванне, глыбока схаванае ў сэрцы. І толькі час ад часу наважваецца прычыніць перад іншым заслону таемнасці: паглядзі, на якой зямлі мы жывём, нават не ўяўляючы яе дзівосаў.
Раман Людмілы Рублеўскай «Дагератып», які пару месяцаў таму выйшаў у выдавецтве Андрэя Янушкевіча, прадстаўляе добра сканструяваны свет нашай мінуўшчыны. Гэта надзейны мур — так спакусна пасяліцца ў ім назаўсёды, калі б толькі была такая магчымасць для вандроўкі ў часе.

На пачатку твора галоўны герой, якога завуць Гальяш, збіраецца з’ехаць у Амерыку — ужо і рэчы спакаваныя. І нявеста з-за акіяну кожныя паўгадзіны тэлефануе па скайпе. Усё нібыта вырашана і амаль няма сумневаў, што пара развітацца з Радзімай. Але на антрэсолях у кватэры раптам знаходзіцца стары альбом з сямейнымі фотаздымкамі. Герой марудзіць, не спяшаецца адгарнуць вокладку: даведацца праўду пра сваё мінулае ці лепш пакінуць усё як ёсць? Ён, біёлаг па адукацыі, як ніхто іншы ўсведамляе, што значыць паходжанне роду і як многае гэта можа змяніць…

Тэкст сканструяваны так, што пасля кароткага знаёмства з сучаснасцю чытач адразу трапляе ва ўнутранае кола рамана — і бачыць іншы час і зусім іншых персанажаў: «Як усё, што змяняе жыццё, гэтыя героі з’явіліся проста і нечакана». У горадзе N канца XІX стагоддзя навамодную фатаграфічную майстэрню адкрывае чарнявая, караткастрыжаная прыгажуня Багуслава і пасівелы спадар Ніхель, быццам бы яе бацька. Аднак што насамрэч яднае гэтых дваіх і якая сапраўдная мэта іх прыезду ў N, стане зразумелым значна пазней.

Адметна, што ў гэтым творы не проста рэканструюецца папярэдняя эпоха. Ён спрэс насычаны роздумамі пра тое, што многае, важнае з нашай гісторыі, на жаль, было страчана: «А Багуслава — каб магла б тады крычаць, закрычала б, каб не адвучылі плакаць — плакала б… Але яна сапраўды была атручаным парасткам, пустазеллем, якое толькі выпадкова не выпалалі». Паколькі падобныя думкі ў тэксце сустракаюцца паўсюдна, робіцца відавочна, што гэта не проста згадкі з біяграфій герояў. Гэта адсылкі да гістарычных каранёў беларусаў, якіх увесь час імкнуліся раз’яднаць. А вось што кажа яе напарнік: «Я нарадзіўся тут, — памаўчаўшы, прамовіў Ніхель. — Праўда, не магу сказаць, што буду жыць тут». Зноў тое ж пакутлівае пытанне пошуку свайго месца на мапе свету.

Людміла Рублеўская: Дзякуючы інтэрнэт-піратам, мой раман мае два фіналы
http://nn.by/?c=ar&i=182470
Напярэдадні творчай сустрэчы з чытачамі, прысвечанай выхаду новай кнігі, Людміла Рублеўская прыадчыніла некалькі сакрэтаў свайго новага гісторыка-прыгодніцкага рамана «Дагератып». На яго выданне якраз ідзе збор сродкаў на платформе Talaka.by. Яшчэ можна паспець ахвяраваць невялікую суму грошай і атрымаць асобнік з аўтографам вядомай пісьменніцы.

— «Дагератып» быў напісаны некалькі гадоў таму, кавалкамі публікаваўся ў «Дзеяслове», існуе пэўны час у электронным фармаце. Чаму зараз вырашылі даць раману папяровае жыццё?

— Найперш з-за чытачоў, якія пытаюцца: «А калі ж выйдзе сапраўдная кніга?» У інтэрнэце з маімі тэкстамі адбываюцца розныя дзівосы, іх перацягваюць з сайта на сайт з памылкамі, перакручваюць, губляюць раздзелы… Часам проста страшна, што ўрэшце з напісаным адбудзецца тое ж, што з авечкай, якая прадзіраецца скрозь калючае кустоўе. Папяровая кніга — гэта ўсё ж канон. І ўвогуле, пакажыце мне такога пісьменніка, які не хоча выдаць твор кнігай! Тым больш, што ад моманту апублікавання ў часопісе прайшло шмат часу

— Чаму кніга мае такую незвычайную структуру? І што такое дэкадансны раман?

Я лічу, што ствараць можна толькі на тэрыторыі ўнутранай свабоды, калі няма абмежаванняў ні ў тэме, ні ў форме, і ў маіх раманах часта з’ядноўваюцца розныя эпохі. Так і тут. Падзеі Кнігі знешняга кола адбываюцца ў наш час. У Кнігу знешняга кола ўпісаная Кніга ўнутранага кола — гэта канец дзевятнаццатага стагоддзя, падзеі з дзённіка фатографкі-тэрарысткі Багуславы Ніхель, які знаходзяць героі Кнігі знешняга кола. А тлумачыць некаторыя таямніцы Кніга патаемная. З эпохі філаматаў і філарэтаў. Яна існуе як бы паралельна першым двум, быццам падвешаны да гэтых двух колаў на ланцужку званочак.

Дарэчы, дзякуючы інтэрнэт-піратам, магу меркаваць, што на сёння я самы постмадэрнісцкі ў Беларусі пісьменнік. Мала таго, што раман «Авантуры драгуна Вырвіча» блукае па сеціве з двума варыянтамі фіналу — у адным Пранціш Вырвіч жэніцца, у другім не, — дык цяпер і «Дагератып» мае версіі.

Пасля першага раздзелу Кнігі знешняга кола ў мяне мусіць цалкам ісці Кніга ўнутранага кола, а за ёй — другі раздзел Кнігі знешняга… Нехта з тых, хто размяшчаў мой раман на адным з рэсурсаў, палічыў, што адбылася памылка, і з’яднаў раздзелы Кнігі знешняга кола. То бок атрымалася, што фінал апынуўся наперадзе! Я адразу заперажывала, але каляжанка супакоіла: гэта ж як у Павіча, можна чытаць раздзелы ў любым парадку, як падабаецца. І калі чытачам падабаецца, дык чаму не? Выпендрылася з формай, называецца, увяла людзей у зман☺

А чаму дэкадансны… Ну падабаецца мне вельмі арт-нуво, карціны Бэрдслея і Бёкліна. Падабаецца дэкаданс, які дзіўным чынам перагукаецца з сённяшнімі мемамі-дэпрэсяшкамі. Дамы-вамп у чорных сукенках і манто, з доўгімі цыгарэткамі ў муштуках… Усё гэтае захапленне руінамі і могілкамі, закінутымі капліцамі і патанулымі Афеліямі… Пішучы раман, з задавальненнем пажыла ў той атмасферцы. Маёнтак у пушчы з калекцыяй праклятых рэчаў… «Глухі лес вакол, агароджа з ваўчынымі галовамі, якія шчэрацца з іржавых прэнтаў»…

Гісторыі Пані
Ці шмат са мной здаралася незвычайнага? Гэта гледзячы як ацэньваць… Часам выпіты кубак кавы можа стацца падзеяй большай, чым землятрус.
Нашае жыцьцё – гэта наша памяць. А нічога больш няпэўнага за памяць няма. Што мы бачым, азірнуўшыся? Бляск разбітых шкельцаў? Раскіданыя там-сям рэдкія дыяменты? Але й яны з цягам часу трацяць бляск, пакуль не знікнуць пад пылам…
Занатаваць хоць нешта, стварыць самую сябе з мазаікі слоў… І таго досыць.

Як у мяне была швейная машынка Зінгер.

Не скажу, каб я была такой ужо швачкай… Як спатрэбіцца – дык нешта пашыю, падумаеш, біном Ньютана. Але асаблівага фанатызму да вырабу адзежы за сабою не заўважаю.
А вось мая стрыечная бабуля Воля была швачкай найвыдатнай. Хаця нідзе адмыслова не вучылася, магла пашыць усё, што заўгодна, прыдумляла фасоны – з дэкальтэ, з фальбонамі, спадніцы “гадэ”, рукавы “ліхтарык” і “матылёк”… Менавіта дзякуючы бабулі Волі ў нашай кватэры калісьці з’явілася машынка “Зінгер”. Яшчэ дарэвалюцыйная, чорная, бліскучая, з залатым гербам з арлом… Машынка працавала амаль бязгучна. Яе дэталі рухаліся, нібыта самі па сабе, варта было крануць нагой каваную педаль… Але хутка я зразумела, якая мая машынка старая… Дужа старая… Бо ў школьным кабінеце працоўнага навучання – а настаўніцай працы ў мяне была, між іншым, маці Адама Глобуса – машынкі былі зусім іншыя. З белымі пластыкавымі карпусамі, электрычныя… І я пачала саромецца сваёй машынкі “Зінгер” і марыла, каб замест яе ў нашай беднай кватэры з’явілася сучаснае электрычнае дзіва… Ці хаця б нажная машынка “Подолье” з роспісам пад хахламу, у адмысловай тумбачцы. Але грошай на новую машынку ў нас не было, і я здавольвалася “Зінгерам”. Паслухмяным, пакорлівым, дакладным, як састарэлы майстар. Машынка бабулі Волі шыла ўсё – танюткі шоўк і тоўстую скуру, джынсавую тканіну і аксаміт…

190,

№ 5   2016

УДК 882.6-09

І. М. Гоўзіч, М. С. Рак Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка ЖАНРАВАЯ СТРАТЭГІЯ ТВОРЧАСЦІ ЛЮДМІЛЫ РУБЛЕЎСКАЙ Канец ХХ – пачатак ХХІ ст. – адзін з пераломных і размаітых у ідэйным, тэматычным, стылёвым і жанравым плане перыядаў у развіцці літаратуры. У гэты час нараджаюцца / рэаніміруюцца / трансфармуюцца такія з’явы і кірункі, як постмадэрнізм, неасентыменталізм, неарамантызм, авангардызм і поставангардызм, сюррэалізм, імпрэсіянізм, метарэалізм, сац-арт, канцэптуалізм і інш. Стракатая і разнастайная ў стылёвых адносінах літаратурная сітуацыя знайшла адлюстраванне ў першую чаргу ў жанравым сінкрэтызме найноўшай літаратуры, у якой, як нам думаецца, адначасова адбываецца сінтэз і раз’яднанне, перакрыжаванне, сутыкненне і адштурхоўванне розных жанраў і жанравых форм, узмацненне ўзаемадзеяння паміж наяўнымі элементамі жанравай сістэмы, трансфармацыя жанраў, з’яўленне новых жанраў, міжродавых і міжжанравых утварэнняў, мадэрнізацыя аўтарскіх жанравых форм. У творчасці Людмілы Рублеўскай спалучаюцца розныя стылёвыя плыні і кірункі (імпрэсіянізм, неарамантызм, натуралізм, рэалізм і інш.). Жанравы сінкрэтызм прозы Л. Рублеўскай, прадаўжальніцы традыцый У. Караткевіча, – сведчанне эвалюцыі спосабаў адлюстравання гістарычнай тэмы ў нацыянальнай літаратуры, арыгінальнасці творчага почырку пісьменніцы.